مقایسه چند رویکرد درمانی در اختلال نقص توجه–بیش فعالی (ADHD)
:small_orange_diamond:اختلال نقص توجه- بیش فعالی (ADHD) یکی از شایعترین اختلالات روان پزشکی کودک و نوجوان با ماهیت عصبی-تکاملی (Neurodevelopmental) است. مطالعات انجام شده، شیوع جهانی این اختلال را در افراد زیر ۱۸ سال ۵/۳% برآورد کرده است (Polanczyk et al. 2007). در حدود ۶۰% موارد، این اختلال از کودکی به بزرگسالی منتقل می شود و تا ۴% جمعیت بزرگسال از این اختلال رنج می برند (Adult ADHD). برای درمان این اختلال رویکردهای متعدد دارویی و غیر دارویی (روان شناختی) وجود دارد.
مطالعه(Multimodal Treatment Study of Children with ADHD) MTA یکی از گسترده ترین وقوی ترین مطالعات انجام شده در زمینه مقایسه رویکردهای درمانی ADHD است که توسط موسسه ملی سلامت روان آمریکا (NIMH) انجام شده و به مقایسه مداخلات روانی-اجتماعی (رفتاری) با مداخلات سایکوفارماکولوژی بر روی کودکان ۱۰-۷ سال پرداخته است. در این مطالعه ۴ گروه “درمان دارویی به تنهایی”، “درمان های روانی-اجتماعی به تنهایی”، “ترکیب درمان های دارویی و روانی-اجتماعی” و “گروه کنترلی که هیچ درمانی تحت نظارت این مطالعه دریافت نمی کردند” مورد ارزیابی قرار گرفت.
نتایج این مطالعه به طور خلاصه به شرح زیر است:
۱- در مدت ۱۴ ماه انجام مطالعه، کاهش علایم نسبت به نقطه شروع مطالعه در هر ۴ گروه مشاهده شد.
۲- در هر دو گروه مداخلات دارویی (به تنهایی یا ترکیبی با مداخلات روانی-اجتماعی) برتری معناداری در کاهش علایم نسبت به دو گروه دیگر (مداخلات روانی-اجتماعی به تنهایی و گروه کنترل) مشاهده شد.
۳- کاهش علایم در گروهی که مداخلات روانی-اجتماعی (رفتاری) به تنهایی دریافت می کردند تفاوت معناداری با گروه کنترل نداشت.
۴- افزودن مداخلات روانی-اجتماعی به درمان دارویی(گروه درمان ترکیبی) سبب کاهشِ تا ۲۰% دوز روزانه استیمولانت ها بدون کاهش اثر دارو گردید (MTA Cooperative Group, 1999) .
بر این اساس درمان خط اول اختلال نقص توجه- بیش فعالی در گایدلاین انجمن طب اطفال آمریکا درمان دارویی (استیمولانت ها) است و مداخلات رفتاری به عنوان یک درمان ضمیمه ای مهم در نظر گرفته شده است(American Academy of Pediatrics, 2011).
در ADHD Practice Parameters ارایه شده توسط انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان آمریکا در خط اول درمان این اختلال هر دو رویکرد دارویی (استیمولانت ها) و رفتاری (روانی-اجتماعی) بر اساس قضاوت بالینی پیشنهاد شده است(AACAP, 2007).
در گایدلاین کشور انگلیس (NICE 2009) و سایر کشورهای اروپایی خط اول درمان این اختلال در موارد خفیف تا متوسط، مداخلات روانی-اجتماعی (به ویژه آموزش مدیریت رفتار به والدین)، و در موارد شدید مداخلات دارویی (به عنوان خط اول درمان) پیشنهاد شده است.
مطالعه MTA به صورت یک مطالعه پیگیری درازمدت ادامه یافته و آخرین نتایج پیگیری آن در افراد مورد مطالعه (در سن حدود ۲۵ سال) اخیرا منتشر شده است که یکی از فرضیه های مطرح در نتایج این مطالعه احتمال تاثیر منفی مصرف مداوم (Continuous) استیمولانت ها بر روی رشد قد است (Swanson et al. 2017) که در صورت تکرار این یافته در مطالعات بعدی، لزوم داشتن تعطیلات دارویی (Drug Holiday) بیش از پیش مشخص می شود.
دکتر مهدی معینی (فوق تخصص روان پزشکی کودک و نوجوان)
